شهدای کربلا افرادی مخصوص بودند. روایتی از ابن‌عباس آمده که می‌گوید: «من در زیقار به خدمت حضرت امیرالمؤمنین (ع) رسیدم. آنجا امام صحیفه‌ای بیرون آورد. از آن صحیفه جملاتی خواند که مربوط به شهادت سیدالشهدا (ع) بود. این صحیفه را رسول‌الله (ص) املا کرده و امیرالمؤمنین (ع) آن را نوشته بود. امام علی (ع) از آن صحیفه خواند که فرزندش اباعبدالله الحسین (ع) چگونه، در کجا و توسط چه کسی شهید خواهد شد و چه کسانی به یاری او خواهند شتافت و چه کسانی هم با او شهید می‌شوند.» پس معلوم می‌شود که این افراد از اول مورد نظر بودند.

محمدبن‌حنیفه، فرزند امیرالمؤمنین (ع) در روایتی دیگر می‌گوید: «آنها که با اباعبدالله (ع) شهید شدند، نامشان از اول نزد ما معلوم بود.»

در جریان واقعه عاشورا، ابن‌عباس زنده بود؛ اما چرا با آن خصوصیاتی که داشت، جزو شهدا نبود. ابن‌عباس و برخی دیگر از بزرگان حیات داشتند اما به این توفیق نائل نشدند.

حال قضاوت نمی‌کنیم ابن‌عباس را که مفسر قرآن بوده و اینکه مثبتات او چه بوده و آیا منفی‌یاتی هم داشته و یا نه، ولی او ابن‌عباس بوده است. زمانی او را مذمت کردند که چرا از این فیض بازماندی؟ جواب داد: «آنها که با اباعبدالله شهید شدند، از قبل تعیین شده بودند و نه احدی به آنها اضافه و نه احدی از آنها کم می‌شد.»