بخش مسلمان کوفه را، از نظر سیاسى ، مى توان به چهار دسته تقسیم کرد :

1 . هواداران اهل بیت علیهم السلام

پیش از این ، اشاره کردیم که در عصر نهضت حسینى ، کوفه، کانون هواداران اهل بیت علیهم السلام بود ؛ ولى این سخن، بدان معنا نیست که همه کسانى که به اهل بیت علیهم السلام اظهار ارادت مى کردند ، پیروان راستین آنها و «شیعه» به مفهوم حقیقى این کلمه بودند ؛ بلکه هواداران اهل بیت علیهم السلام و مدّعیان تشیّع در آن دوران ، به چند دسته تقسیم مى شدند 

2 . هواداران بنى امیّه

هواداران بنى امیّه ، بخش قابل توجّهى از مردم کوفه را تشکیل مى دادند . در آن دوران که بیست سال از حکومت اُمَویان در کوفه مى گذشت ، افراد بسیارى جذب آنها شده بودند . هواداران بنى امیّه در کوفه ، از تشکّل و سازماندهى نیرومندى برخوردار بودند . افرادى مانند عمرو بن حَجّاج زبیدى ، یزید بن حرث ، عمرو بن حُرَیث ، عبد اللّه بن مسلم ، عمارة بن عقبه ، فتور نعمان بن بشیر، فرماندار کوفه احساس خطر کردند ، به شام نامه نوشتند و زمینه را براى عزل نعمان و فرمان روایى ابن زیاد ، فراهم ساختند . گفته شده که رؤسا و مُتنفّذان قبایل کوفه، از این حزب بوده اند و این امر ، خود ، باعث گرایش بسیارى از مردم به این سو مى شده است . 

3 . خوارج

على رغم سرکوب خوارج در جنگ نهروان ، سیاست هاى غیر اسلامى معاویه باعث شد که خوارج کوفه ، در زمان او، قدرت بگیرند . آنان در سال 43 ق ، در دوران فرمان روایى مغیرة بن شعبه بر کوفه ، به رهبرى مُستَورِد قیام کردند ؛ ولى کارشان به شکست انجامید . زیاد بن ابیه نیز پس از به عهده گرفتن فرماندارى کوفه در سال 50 ق ، نقش مهمّى در سرکوب آنها داشت . پس از مرگ زیاد (سال 53 ق) ، خوارج کوفه به رهبرى حیّان بن ظبیان ، در سال 58 ق ، قیامى دیگر ترتیب دادند و این بار ، ابن زیاد ، پس از به عهده گرفتن زمام امور کوفه ، به سرکوب آنها پرداخت . بنا بر این ، با توجّه به درگیرى خوارج با اُمَویان ، شاید بتوان گفت که آنان در جریان نهضت حسینى ، با هیچ یک از دو طرف ، همکارى نکرده اند .

4 . افراد بى اعتنا و دَمْ دَمى مِزاج

بخش قابل توجّهى از جوامع مختلف را کسانى تشکیل مى دهند که یا همه حوادث اجتماعى را بى اهمیّت مى شمارند و یا هر روز ، به رنگى در مى آیند . در کوفه نیز طبعا جمعى بودند که نه به اهل بیت علیهم السلام علاقه داشتند و نه هوادار بنى امیّه بودند ؛ بلکه هوادار شکم و شهوتِ خویش بودند و هر کس مى توانست زندگى آنان را تأمین کند ، از او پیروى مى کردند .