لازم نیست که ذنوب همه عوالم را داشته باشد.یک ماشین لازم نیست همه جایش خراب شود تا بایستد. ممکن است یک سیم از آن قطع شود و بایستد، یا باد چرخش کم شود و بایستد؛

همان طور که شیطان با یک کبر زمین خورد. آدم با یک حرص زمین خورد. پسر آدم با یک بخل ذلیل شد. یونس با یک شتاب ذلیل شد. ما که الحمدللَّه همه اینها را با هم داریم و احساس ندامتى هم نداریم!

به خدا قسم! خدا آن قدر غنى و حمید است، که وقتى فقر و انکسار تو را بیند، سرشارت مى‏کند و اصلًا نگاه هم نمى‏کند که عذر بخواهى.از تو، نه طاعت و نه عصیان، که انکسار و شکستگى مى‏خرند.خدا در دل‏هاى شکسته جاى دارد: «انَّ اللَّهَ عِنْدَ المُنْکَسِرةِ قُلُوبُهُم». خدا آنها را در حضور خود دارد. پس باید این انکسار و استغاثه و به تعبیر دیگر، این اخبات تحقق پیدا کند.

در روایات آمده است که خداوند به موسى خطاب کرد: «یا موسى! مى‏دانى من چرا تو را به عنوان کلیم خود انتخاب کرده‏ام؟ چون در چهره‏هاجستجو کردم و چهره‏اى آرام‏تر و نرم‏تر و ذلیل‏تر از چهره تو نیافتم. این بود که تو را انتخاب کردم.»

اینها آفت‏هاى ماست که در طاعت متوقّعیم ودر معصیت ناامید؛ در حالى که مطلوبِ از طاعت و عصیان، انکسار است.این دل شکسته است که محبوبیت دارد؛ «انَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوّابِینَ».

علی صفایی حایری